Ο Braudel γεννήθηκε σε μία μικρή πόλη της Γαλλίας, έλαβε καλή μόρφωση και μελέτησε επίσης λατινικά και αρχαία ελληνικά. Αρχικά ήθελε να γίνει γιατρός αλλά τελικά η αγάπη του για την Ιστορία τον κέρδισε, και στα 20 έγινε υφηγητής. Δίδαξε για χρόνια στην Αλγερία και από το 1932 στο Παρίσι, όπου γνώρισε τον Lucien Febvre ο οποίος επηρέασε όχι μόνο την έρευνά του αλλά και την κριτική του σκέψη ως ιστορικός. Βοήθησε ακόμα στην ίδρυση και την οργάνωση του Πανεπιστημίου του Σάο Πάολο στη Βραζιλία, δηλώνοντας μάλιστα ότι ο χρόνος που πέρασε στη χώρα της Λατινικής Αμερικής υπήρξε η σπουδαιότερη περίοδος της ζωής του. Το 1939 κατατάχθηκε στο στρατό αλλά ένα χρόνο αργότερα συνελήφθη και κρατήθηκε σε γερμανικά στρατόπεδα μέχρι το 1945.
Κατά τη διάρκεια της αιχμαλωσίας του, ξεκίνησε να γράφει σε σχολικά τετράδια το μεγάλο του έργο για τη Μεσόγειο, εργαζόμενος από μνήμης (!) και με ελάχιστα βιβλία στην κατοχή του. Όταν μάλιστα τον μετέφεραν από το Mainz στο Lübeck το 1942, δεν του επέτρεψαν να πάρει τα λιγοστά βιβλία μαζί του. Παρ' όλες τις επιπρόσθετες δυσκολίες (π.χ. μοιραζόταν το κελί του με άλλους αιχμάλωτους), ο Braudel κατάφερε να ολοκληρώσει το τεράστιο έργο του (πάνω από 1.000 σελίδες), βάσει του οποίου του απονεμήθηκε το διδακτορικό του το 1947. Η μόνη βοήθεια που είχε ήταν αυτή του φίλου του Lucien Febvre, ο οποίος είχε διαβάσει τα χειρόγραφά του και πρότεινε μερικές αλλαγές-διορθώσεις.
Χάρτης της Μεσογείου από το 16ο αιώνα
Η Μεσόγειος και ο μεσογειακός κόσμος την εποχή του Φιλίππου Β' της Ισπανίας είναι ένα βιβλίο που καλύπτει χρονολογικά την ιστορία της Μεσογείου το 16ο αιώνα. Βασίζεται σε ένα τεράστιο αριθμό πρωτογενών και δευτερογενών πηγών και αποτελεί στροφή στον τρόπο γραφής της ιστορίας, αφού δεν δίνει βάση μόνο σε πολιτικά-οικονομικά γεγονότα αλλά τονίζει εξίσου τις κοινωνικές, πολιτιστικές και περιβαλλοντικές διαστάσεις. Ο Braudel προτείνει μία νέα θεώρηση της ιστορίας, μακριά από μάχες, πρίγκηπες και βασιλιάδες και πιο κοντά στον απλό άνθρωπο, τις ασχολίες του, την καθημερινή ζωή, το περιβάλλον. Γι' αυτό, αν και βλέπει το παρελθόν ως μία ενότητα, χωρίζει νοητά τον ιστορικό χρόνο σε τρία μέρη: τον γεωγραφικό, τον κοινωνικό και τον προσωπικό χρόνο. Με αυτό το σκεπτικό, παρουσιάζει μία ολοκληρωμένη εικόνα του χώρου και της ζωής στη Μεσόγειο, μέσα από ένα ευρύ γεωγραφικό πρίσμα που εκτείνεται οριζόντια από τη νότια Ρωσία και το Ιράκ μέχρι την Πορτογαλία, και κάθετα από τη Γερμανία μέχρι την έρημο της Σαχάρας.
Μπορεί η ιστορία της Μεσογείου να είναι για τον Braudel απλά ένα μέρος της παγκόσμιας ιστορίας (μία θεώρηση που θα γίνει πιο ξεκάθαρη σε άλλο γνωστό έργο του, τη Γραμματική των Πολιτισμών), αυτό ωστόσο δεν τον αποτρέπει από το να παραθέσει πλούσια στοιχεία και να δώσει έμφαση στη λεπτομέρεια, χρησιμοποιώντας πρωτόγνωρα παραδείγματα (π.χ. το επικερδές εμπόριο μαλλιού στην πόλη Μάλαγα της Ισπανίας!) για να στηρίξει το κεντρικό του σχήμα της τεχνολογίας-ανταλλαγής-αλληλεπίδρασης με το οποίο επιχειρεί να εξηγήσει την ανθρώπινη ιστορία. Οι κοινωνίες της Μεσογείου όχι μόνο απέκτησαν την τεχνολογική δυνατότητα να τελειοποιήσουν την παραγωγή, το εμπόριο και τις εξερευνήσεις των αρχαίων λαών, αλλά μέσα από μία διαρκή αλληλεπίδραση που άφησε τα σημάδια της στην καθημερινότητά τους, έκαναν τεράστια βήματα πρόοδου προς τον μοντέρνο πολιτισμό. Το κοινό έδαφος αυτών των ανταλλαγών υπήρξε η θάλασσα της Μεσογείου, την οποία ο Braudel χαρακτήρισε ως ρυθμιστή όλων σχεδόν των εκφάνσεων ζωής το 16ο αιώνα. Αυτές οι ιδέες συνεχούς τεχνολογικής ανάπτυξης και επιδράσεων είναι εμφανείς στο άλλο του έργο για τη Μεσόγειο, Οι Μνήμες της Μεσογείου, αν και αναλύονται σε μεγαλύτερο βαθμό στο μεταγενέστερο βιβλίο του Πολιτισμός και Καπιταλισμός.
Η Μεσόγειος του Braudel πρωτοεμφανίστηκε το 1949 με τίτλο La Méditerranée et le monde méditerranéen à l'époque de Philippe II και είχε μία δεύτερη αναθεωρημένη έκδοση το 1966. Έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες παγκοσμίως, με την ελληνική μετάφραση από το ΜΙΕΤ (Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης) να κυκλοφορεί σε 3 τόμους τη δεκαετία του '90. Παραμένει βασικό σημείο αναφοράς για τον μελετητή της πρώιμης νεότερης ιστορίας, και συνεχίζει να ασκεί επίδραση στην ιστορική έρευνα ακόμη και σήμερα.
Everything must be recaptured and relocated in the general framework of history, so that despite the difficulties, the fundamental paradoxes and contradictions, we may respect the unity of history which is also the unity of life- Fernard Braudel
1 σχόλιο:
Πάρα πολύ ενδιαφέρουσα εγγραφή. Ζεστή καλημέρα από μένα Δόκιμε, καλό σαββατοκύριακο εύχομαι.
Δημοσίευση σχολίου