Το άρθρο του Γερμανικού FOCUS μετεφρασμένο

Όλοι σας πλέον θα έχετε ακούσει στις ειδήσεις ή διαβάσει στο ιντερνέτι για το περίφημο άρθρο του γερμανικού περιοδικού FOCUS που αναφέρεται στην Ελλάδα - για να το θέσω ευγενικά - με όχι και τόσο κολακευτικά λόγια... Και είμαι βέβαιος ότι σίγουρα θα έχει πάρει το μάτι σας την παρακάτω προσβλητική εικόνα
Σας παρουσιάζουμε σήμερα το περιεχόμενο του επίμαχου άρθρου, το οποίο μπορεί να βάζει τα πάντα μέσα σε ένα τσουβάλι επιλέγοντας συγκεκριμένα παραδείγματα και κάνοντας γενικεύσεις αλλά δυστυχώς περιέχει αλήθειες ή έστω ψήγματα αλήθειας για πολλά πράγματα που χαρακτηρίζουν την εικόνα της χώρας μας σήμερα... Όπως επίσης είναι αλήθεια ότι τα περισσότερα χρήματα που χρωστά η Ελλάδα τα οφείλει στη Γερμανία και σε περίπτωση μίας μη βιώσιμης και ανταγωνιστικής ελληνικής οικονομίας, η αποπληρωμή τους φαντάζει πάραααααα πολύ μακρινή... Για ενδεχόμενη χρεοκωπία δεν αναφερόμαστε καν.
Έχοντας αυτά στο μυαλό σας, διαβάστε παρακάτω.


Ελλάδα, 2000 χρόνια παρακμής

Η Ε.Ε. ζητάει από την Ελλάδα όχι μόνο μια σκληρή οικονομική πολιτική αλλά απαιτεί και αλλαγή της νοοτροπίας. Οι ρίζες όμως της διαφορετικότητας είναι βαθιές και δεν θα αλλάξει τίποτα πέραν μιας αισθητικής εξωτερικής επέμβασης. Μπορούμε να καταλάβουμε τους Έλληνες;

Οι Έλληνες δεν γνωρίζουν προβλήματα προσαρμoγής. Έχουν κατακλείσει τον κόσμο ψήνοντας και τηγανίζοντας γύρω τους, και παίζοντας σε ρόλο κομπάρσου σε κάποια μικρά εργάκια. Σε αυτόν τον συμπαθητικό μικρό λαό που φαίνεται να χορεύει συνεχώς τον Ζορμπά και να γλεντάει, δεν εκπλήσσεται ο γνωστής των πραγμάτων καθόλου με όσα γίνονται. Πώς και να εκπλήσσεται εξάλλου με έναν λαό που ανακατεύει ρετσίνι με κρασί, τυλίγει ρύζι με χορταρικά σε αμπελόφυλλα , παίρνει το ευρωπαϊκό κύπελλο σχεδόν χωρίς κανένα γκολ, αλλά γνώριζε πριν 2.500 χρόνια ότι η ύλη αποτελείται από άτομα και η γη περιστρέφεται γύρω από τον ήλιο;

Οι Έλληνες ένιωθαν πάντα σαν τους γονείς του πολιτισμού και δεν δίσταζαν όμως να περνούν τα λεφτά των παιδιών τους. Σήμερα αυτό το κράτος μπαίνει στο γηροκομείο και δέχεται κηδεμόνα να το επιβλέπει. Αλλά φυσικά αυτό δεν απασχολεί καθόλου τον Έλληνα πολίτη. Αυτός πότε δεν περίμενε κάτι από τον υπουργό του, πέρα από την ανταλλαγή της ψήφου του με την άδεια να κτίσει το αυθαίρετο του. Δεν βαριέσαι σου λέει το ελληνικό κράτος θα επιβιώσει και χωρίς δική του κυβέρνηση. Εξάλλου γιατί να αλλάξει κάποιος όταν είναι τόσο τέλειος όσο ο Έλληνας;

Γλώσσα και γραφή

Οι Έλληνες είναι μοναδικοί! Μόνο αυτοί γράφουν ελληνικά. Το να ξεφορτωθούν επιτέλους την 2500 χρονών παλαιά γραφή ούτε που το σκέφτηκαν πότε. Εξάλλου το ελληνικό αλφάβητο ήταν υπεύθυνο για την δημιουργία της λατινικής και κυριλλικής γραφής. Στο πέρασμα των χρόνων δεν άλλαξε ιδιαίτερα πάρα μόνο στην έννοια των λέξεων. Φυσικά στα σχολεία είναι κύριο μάθημα και διδάσκεται από την πρώτη Γυμνασίου. Είναι σαν να μαθαίναμε εμείς τα αρχαία γερμανικά η τα γοτθικά. Έχουν φροντίσει όμως να διευκολύνουν τους ξένους τουρίστες τους με πινακίδες που αναγράφουν τις τοποθεσίες με λατινικά γράμματα, αν και σε μια απόσταση μερικών μέτρων θα δεις την ίδια ονομασία με τρεις διαφορετικούς τρόπους γραμμένη. Agia , Aghia, Αyia.

Οι κανόνες υπάρχουν για να τους παραβιάζουν. Στα μικρά όσο και στα μεγάλα. Εγωισμός και αίσθηση του “εμείς”. Ο ένας εναντίον του αλλού, αλλά όλοι μαζί εναντίον του εχθρού. Ο καθένας προσπαθεί στους δρόμους είτε με αυτοκίνητο είναι είτε με μηχανάκι, να κόψει την προτεραιότητα του αλλού. “Ο ένας εναντίον του αλλού και όλοι μαζί ενάντια στον πεζό φυσικά”, είναι ο σκοπός. Για να δοθεί μια λύση μπαίνει στη μέση ο τροχονόμος να ρυθμίσει την κίνηση. Και ξάφνου όλοι οι οδηγοί μαζί συμφωνούν και συνεργάζονται σε έναν εκκωφαντικό θόρυβο κορναρίσματος που τελικά οδηγεί τον τροχονόμο στην φυγή. Με ελεύθερο το πεδίο λοιπόν πάλι οι οδηγοί επιδίδονται στο εγωιστικό τους έργο.

Μεταξύ τους βασικά οι Έλληνες μισιούνται. Δεν είναι τυχαίο που στον ελληνικό εμφύλιο του 1944-1949 σκοτώθηκαν περισσότεροι Έλληνες απ’ ότι στον δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο. Τον εισβολέα όμως τον αντιμετωπίζουν όλοι μαζί. Είτε Αριστεροί είναι είτε Δεξιοί. Η μεγαλύτερη φιλοφρόνηση που μπορείς να αποσπάσεις από Έλληνα είναι το “είσαι δικός μας”.

Με την πλάτη γυρισμένη

Υπάρχουν άνθρωποι και Έλληνες. Μέχρι και πριν 30 χρόνια οι Έλληνες μετρούσαν έξι ηπείρους. Τις γνωστές πέντε που ξέρουμε όλοι και την …Ελλάδα. Για μερικούς μάλιστα υπήρχαν και τεσσάρων ειδών ζωντανά πλάσματα: τα φυτά, τα ζώα, οι άνθρωποι και οι Έλληνες. Την ΕΟΚ την περνούσαν κάποιοι για συνεργασία του διαόλου με τον Πάπα που σκοπό είχαν να καταδυναστεύσουν και να μυήσουν τους χριστιανούς ορθόδοξους σε ρωμαϊκές αιρέσεις. Έτσι μάλιστα δεν υποδουλώθηκαν ούτε στους Τούρκους. Η “Ισταμπουλ” ονομάζεται ακόμη επισήμως Κωνσταντινούπολη και η κιτρινόμαυρη σημαία της βυζαντινής αυτοκρατορίας κυματίζει ακόμη σε εκκλησίες και μοναστήρια. Ακριβώς και πάντα δίπλα της έχει την γαλανόλευκη ελληνική, του μόλις κατά το 1829 απελευθερωμένου ελληνικού κράτους. Ωστόσο οι Έλληνες ως χριστιανοί δίνουν ονόματα αρχαιοελληνικά στα παιδιά τους χωρίς ενδοιασμούς. Έτσι έρχεται σε αντίθεση η μεγαλοπρέπεια της ελληνικής αρχαιότητας με την σημερινή τους εικόνα.

Η παρέα μετράει. Όμως είναι παρέα της μιας στιγμής. Οι περισσότεροι Έλληνες είναι πολύ της παρέας. Δεν τους αρέσει να τρώνε μόνοι τους ή δυο -δυο. Θέλουν μεγάλες παρέες και ο ένας φέρνει και τον άλλο μαζί του. Οπότε βλέπεις συχνά μεγάλες παρέες στα τραπέζια τους. Η πίστα στον χορό μονοπωλείται και θεωρούν αγένεια να μπεις μαζί τους στο συρτάκι ή στο χασάπικο. Και το μπουρμπουάρ στην ορχήστρα πάει για την ατομική του ευχαρίστηση σε δική του παραγγελία. Τρώνε διαφορετικά, και τσακώνονται ψεύτικα για τον λογαριασμό. Οι Έλληνες παραγγέλνουν όλοι μαζί στο τραπέζι και όχι ο καθένας το πιάτο του. Το κρασί ρέει άφθονο στα ποτήρια και πάντα πρέπει να φροντίζουν να υπάρχει ανεφοδιασμός. Δεν αδειάζει κάνεις το πιάτο του, γιατί αυτό θα σήμαινε πως το φαγητό έπεσε λίγο και ίσως δεν θα χόρτασαν όλοι. Όταν έρχεται ο λογαριασμός όλοι προθυμοποιούνται δήθεν να πληρώσουν ενώ ξέρουν πολύ καλά ποιανού η σειρά είναι. Όσο για το μπουρμπουάρ, τους είναι πιο βολικό να αφήνουν τα ψιλά στο τραπέζι , αντί να στρογγυλοποιήσουν το ποσό λεκτικά στον σερβιτόρο.

Ο Θεός βοηθός: Καινούργιοι άγιοι για καινούρια προβλήματα

Το 97% των Ελλήνων είναι χριστιανοί ορθόδοξοι. Οι εικόνες των αγίων τους κρέμονται όπου μπορεί κανείς να φανταστεί. Έχουν ρόλο υπουργού και γενικού γραμματέα του Θεού και κρέμονται εκτός από τις εκκλησίες και στις ταβέρνες στα σπίτια, στα σούπερ μάρκετ δίπλα στο ταμείο. Όποιος έχει προβλήματα απευθύνεται σε αυτούς και μάλιστα κατευθείαν στους ειδικούς. Στον Άγιο Νικόλαο (οι ναυτικοί) ή στην Άγια Παρασκευή (όσοι έχουν προβλήματα οράσεως). Όταν βέβαια εμφανιστεί καμιά καινούρια ασθένεια, τότε βαφτίζουμε κάποιον καινούριο Άγιο όπως το 1959 τον Αγ.Ραφαηλ για τους καρκινοπαθείς. Μόνο που για τους πολιτικούς τους δεν βρέθηκε ακόμη κανένας.

Χωρίς χρόνο και χώρο

Οι Έλληνες ζουν μέσα σε ανοιχτό όριο του αιωνίου χρόνου. Ο χρόνος δεν έχει αρχή και δεν έχει τέλος…Το “τώρα” σπάνια το συναντάς και η λέξη “αύριο” είναι πολύ συχνή. Ομως τα λεωφορεία και τα τρένα πρέπει να κρατήσουν ένα ωράριο και αυτό δεν είναι πάντα εύκολο. Όσο για τους δρόμους που έχουν ονομασίες, αυτές τις γνωρίζει μόνο ο ταχυδρόμος γιατί σχεδόν πότε δεν βλέπεις τις πινακίδες στην θέση τους.

Μια προφορική κοινωνία

Ο Έλληνας πολύ εύκολα θα ρωτήσει να μάθει τον δρόμο παρά θα χρησιμοποιήσει τον χάρτη. Δεν ξέρει ούτε να τον διαβάζει και έτσι γέλασε πολύς κόσμος όταν ένας νταλικέρης ερχόμενος από την Βενετία έκανε τον κύκλο της Ελβετίας για να φτάσει στην Νυρεμβέργη. Είχε σημειώσει στον χάρτη που αγόρασε για πρώτη φορά στην ζωή του την διαδρομή που του φάνταζε πιο ωραία. Συνάδελφοι του εξήγησαν ότι θα ερχόταν πολύ πιο σύντομα μέσα από τη σήραγγα του Brenner. Πέταξε τον χάρτη του και από δω και στο εξής λέει θα ρωτάει. Με τα τυπωμένα γράμματα φαίνεται δεν τα πηγαίνουν γενικώς καλά οι Έλληνες. Ετσι και τα ωράρια των μουσείων στις ηλεκτρονικές σελίδες του υπουργείου Πολιτισμού ποτέ δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.

Πνεύμα δημιουργικό: I have inspiration

Πολλοί Έλληνες είναι πνεύματα δημιουργικά και αυτό όχι μόνο στο να παραποιούν στατιστικά στοιχεία. Έτσι και ο Κρητικός Γιώργος Πετράκης που έχει το δικό του μουσείο που μας ξεναγεί από την εποχή των πρώτων ανθρώπων έως την εφεύρεση του τροχού έως και την προσγείωση στην σελήνη. Το ίδιο και ο Κώστας Κοτσανάς από το Κατάκολο που λειτουργεί έκθεση με τίτλο την τεχνολογία από το πρώτο ρομπότ έως και το ξυπνητήρι. Όσο για την ζωγράφο στα νότια της Κρήτης που διατηρεί και πλυντήριο ρούχων, αυτή έχει την έκθεση της ανάμεσα στα πλυντήρια και συχνά μια ταμπελίτσα στην πόρτα που γράφει: ”I have inspiration. Come back tomorrow”

Οι Έλληνες στις διακοπές τους

Οι Έλληνες προτιμούν να κάνουν διακοπές με παρέες και στην πατρίδα τους. Το καλοκαίρι στην θάλασσα και τον χειμώνα στα βουνά. Όπως επίσης και στα αρκετά χιονοδρομικά κέντρα που υπάρχουν. Τα καταλύματα τους κάθε άλλο πάρα ταπεινά χαρακτηρίζονται και έχουν συνήθως τον τζάκι τους και το τζακούζι τους. Οι παραγγελίες στο φαγητό γίνονται προφορικά και τα γκαρσόνια γνωρίζουν πολύ καλά πως εδώ έχουν να κάνουν με ντόπιους και όχι με τουρίστες. Βλέπετε οι Ελληνίδες μαμάδες μπορούν να κρίνουν το καλό φαγητό. Πολλά από αυτά τα καταλύματα φτιάχτηκαν με χορηγήσεις της Ε.Ε. και έχουν πάρει τέτοια μορφή ώστε αργότερα να μπορούν να τροποποιηθούν σε κατοικίες για τα παιδιά τους.

Από κοιτίδα της Ευρώπης στην πίσω αυλή της Ευρώπης.

Η πτώση της Ελλάδας είναι άνευ προηγουμένου. Πώς συνέβη κάτι τέτοιο;

Ακόμα και οι μεγάλοι φιλόσοφοι είναι δυνατό να κάνουν λάθος – ορισμένοι χωρίς αμφιβολία σχετικά γρήγορα, για άλλους περνούν αρκετοί αιώνες μέχρι να φανερωθεί το λάθος. Στους τελευταίους ανήκει ο Αριστοτέλης με την διαπίστωσή του πως οι κάτοικοι των κρύων περιοχών της Ευρώπης είναι φτωχοί στο πνεύμα σε σύγκριση με τους λαούς του νότου και ανίκανοι να δημιουργήσουν πραγματικές πολιτείες.

Σήμερα ισχύει μάλλον το αντίθετο. Αλλά ίσως τελικά οι λαοί του Βορρά που στο μεταξύ έχουν δημιουργήσει σταθερά πολιτεύματα να είναι φτωχοί στο πνεύμα· θα είχαν διαφορετικά δεχτεί να γίνει, με δικά τους έξοδα, ανταλλαγή της χωρίς αξία δραχμής με το ευρώ; Από την άλλη μεριά, πρόκειται για μια πράξη που βασίζεται σε κίνητρα που σχετίζονται με υψηλό πνεύμα. Η δραχμή ήταν το παλαιότερο νόμισμα της ηπείρου, με αυτή είχαν πληρώσει ήδη ο Λεωνίδας, ο Περικλής ή ο Ευριπίδης. Άνθρωποι, στο πουγκί των οποίων η δραχμή ηχούσε, έδωσαν στη Γη το όνομά της και δημιούργησαν τα πολιτισμικά της θεμέλια.

Όποιος θέλει να βεβαιωθεί για το πόσο μοναδική είναι η ακτινοβολία της αρχαίας Ελλάδας αρκεί να κάνει μια βόλτα σε ευρωπαϊκές συλλογές γλυπτών, να δει τα κλασικίζοντα κτίρια στις μεγαλουπόλεις της Δύσης ή να ρίξει μια ματιά στον ουρανό. Αν εξαιρέσουμε τη Γη (Erde), όλοι οι πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος έχουν ονόματα αρχαίων ελληνικών θεοτήτων (έξι σε λατινική μορφή). Ακόμα και ο τελευταίος δορυφόρος του πλανήτη Δία φέρει ένα όνομα από την αρχαία ελληνική μυθολογία. Ακόμα και ο ορίζοντας των αστεριών έχει κατακτηθεί από μυθολογικό προσωπικό της Ελλάδος [Hellas], από τον Ωρίωνα, τον Ηρακλή, την Κασσιόπη μέχρι τους Διόσκουρους και τις Πλειάδες και ως τον Περσέα και την Ανδρομέδα. Οι πύραυλοι με τους οποίους οι αμερικανοί αστροναύτες προσγειώθηκαν στην Σελήνη είχαν το όνομα του Απόλλωνα, κάτι που ως ένα βαθμό ήταν μια συνεπής επιλογή. Οι Έλληνες (Griechen) ανακάλυψαν τη δημοκρατία, την τραγωδία, την φιλοσοφία, τους ολυμπιακούς αγώνες, το συμπόσιο και τα γραπτά φωνήεντα – ένας λόγος παραπάνω για να έχουν οι απόγονοί τους πλέον το δικαίωμα να πληρώνουν τα χρέη τους σε Ευρώ;

Αλλά ποιοί είναι τέλος πάντων οι απόγονοί τους; «Ούτε μια σταγόνα από το αίμα των παλιών ηρώων δεν ρέει χωρίς ανάμειξη στις φλέβες των σημερινών Νεοελλήνων», συμπέρανε το 1830 ο ασιανολόγος Jakob Philipp Falmerayer και κατέκρινε τους σύγχρονούς του φιλέλληνες: «Η επαινετική συμπόνοια σας πάει χαμένη σε ένα εκφυλισμένο γένος, στους απόγονους εκείνων των σλάβων βαρβάρων / παλιανθρώπων (Unhold), που κατέπεσαν τον 5ο και 6ο αιώνα στην βυζαντινή αυτοκρατορία και ξερίζωσαν την ελληνική εθνότητα (Hellenische Nationalität) από τον κορμό ως τη ρίζα». Επίσης, στην εποχή του Fallmerayer δεν είχαν ακόμη ξεκινήσει οι μεγάλες μετακινήσεις πληθυσμών από τους Τούρκους. Πράγματι οι σημερινοί Έλληνες δεν πρέπει να έχουν καμιά πλέον συγγένεια με εκείνους που κατοικούσαν στην χώρα στην αρχαιότητα και δημιούργησαν αυτόν τον καταπληκτικό πολιτισμό. Σε ένα νότιο άκρο της Πελοποννήσου, στη χερσόνησο της Μάνης μπορεί να ζουν οι τελευταίοι «πραγματικοί» Έλληνες, έτσι όπως οι τελευταίοι «πραγματικοί» Κέλτες έχουν εγκατασταθεί στην Ιρλανδία και οι τελευταίοι «πραγματικοί» Αιγύπτιοι είναι οι Κόπτες. Και τι γίνεται με τους τελευταίους «πραγματικούς» πρόγονους των Γερμανών [Germanen]? Αχ, ας το αφήσουμε το θέμα καλύτερα.

Οι σύγχρονοι Έλληνες αποδεικνύουν οπωσδήποτε την ανομοιότητά τους με τους προγόνους τους σε σχεδόν καθημερινή βάση. Η χώρα [Land] που γέννησε τον Σωκράτη και τον Πλάτωνα, τον Μύρωνα και τον Φειδία, τον Πίνδαρο και τον Σοφοκλή, τον Πυθαγόρα και τον Θουκυδίδη δεν διαθέτει σήμερα κανένα σημαντικό ποιητή, συνθέτη, καλλιτέχνη των εικαστικών τεχνών ή φιλόσοφο. Επίσης κανένα διεθνή σταρ σε οποιαδήποτε άλλο είδος (η Κάλας ήταν η τελευταία και η μοναδική). Από την εποχή του El Greco η Ελλάς [Hellas] δεν έχει παρουσιάσει κανένα διεθνούς φήμης ζωγράφο. Σχεδόν ποτέ δεν συζητιέται στην Ευρώπη κάποιο φιλμ από την Ελλάδα. Οι σημαντικότεροι ποιητές της σύγχρονης εποχής είναι εκείνοι οι στατιστικολόγοι που κατάφεραν να παραπλανήσουν την Ευρωπαϊκή Ένωση ότι ο κρατικός προϋπολογισμός είναι υγιής και πως η διαθέσιμη αγροτική επιφάνεια της χώρας υπερβαίνει την συνολική της γεωγραφική επιφάνεια.

Όποιος θέλει να γίνει κάποιος, πηγαίνει στο εξωτερικό. Κάμποσοι διεθνούς φήμης Ἐλληνες φυσικοί και κοσμολόγοι εργάζονται στις ΗΠΑ. Ο πιο γνωστός Έλληνας των ημερών μας λέγεται Otto Rehhagel, ο τρόπος παιχνιδιού της ομάδας του είναι περίπου τόσο ελκυστικός όσο ένα προάστιο της Αθήνας. Τέσσερα από τα επτά αρχαία θαύματα του κόσμου βρίσκονταν στην Ελλάδα: σήμερα οι Έλληνες κατασκευαστές έργων καταφέρνουν κατορθώματα της αξίας εκείνων των κατασκευαστικών ομάδων που ξεκίνησαν να σκάβουν ένα τούνελ από τις δυο άκρες ενός βουνού κοντά στην Κοζάνη και κατέληξαν να κάνουν λάθος στη μέση γύρω στα 35 μέτρα. Μετά από κάθε σεισμό γίνονται συζητήσεις στην κοινή γνώμη μήπως θα έπρεπε τελικά να χτίζονται αντισεισμικές κατασκευές. Εδώ και 2000 χρόνια η χωροταξία / πολεοδομία [Stadtplanung] δεν αποτελεί θέμα συζήτησης. Η μισή Αττική είναι στο μεταξύ γεμάτη με οικισμούς από μπετόν απίστευτης ασχήμιας. Σωροί από σκουπίδια, διαβρωμένα εδάφη και περιβόητες δασικές πυρκαγιές είναι σήμερα το χαρακτηριστικό της Ελλάδας όπως κάποτε ήταν ναοί, τρίποδες και αφιερωματικές αναθυμιάσεις από τους βωμούς.

Η Αθήνα το 1800 ήταν ένας λεκές στον χάρτη με 5.000 κατοίκους που βοσκούσαν τα ζώα τους δίπλα στα αρχαία μνημεία, το 1900 κατοικούσαν εκεί 13.0000 άνθρωποι, σήμερα είναι πάνω από τρία εκατομμύρια. Η εκρηκτική ανάπτυξη, μια συνέπεια συλλογικής απόδρασης από την επαρχία, πραγματοποιήθηκε στην πρωτεύουσα όπως και αλλού χωρίς στόχο και σχέδιο και μετέτρεψε την Αθήνα σε ένα βρωμερό Μολώχ, για τον οποίο φημίζεται σήμερα η «κοιτίδα της Δημοκρατίας». Ως λογική συνέπεια ξεκίνησε από τη δεκαετία του ᾽'80 μια παροδική φυγή από τις πόλεις. Πολυάριθμοι ξέφρενοι οικισμοί ξεπήδησαν κατά μήκος της ακτής, περίπου ένα εκατομύριο παράνομα [Schwarze] κτίρια για την δροσεράδα του καλοκαιριού, των οποίων η κολοσσιαία κακογουστιά αποδεικνύει πως η γνώση για τις αναλογίες που κάποτε επικρατούσε σε αυτό το κομμάτι της γης έχει πλέον χαθεί εντελώς. «Η πόλη που έχει πολλούς κατοίκους μπορεί μόνο με μεγάλη δυσκολία να τακτοποιηθεί, ίσως και καθόλου», έγραψε ο Αριστοτέλης. Οι σημερινοί Έλληνες αποδεικνύουν πως μπορούν να μετατρέψουν ακόμα και μικρά μέρη χωρίς καθόλου κόπο σε κατάσταση απόλυτης παραμέλησης.

Στην αρχαιότητα η Ελλάδα [Griechenland] ήταν μια από τις σημαντικότερες ναυτικές δυνάμεις. Η χώρα διαθέτει μέχρι σήμερα με 14.000 χιλιόμετρα ακτογραμμή έναν από τους μεγαλύτερους στόλους στον κόσμο. Και όμως, όποιος επιβιβάζεται σε ελληνικό πλοίο της γραμμής, ξέρει τι τον περιμένει: η συνέχεια της Οδύσσειας με τουριστικά μέσα. Η Ελλάς [Hellas] διαθέτει μια μόνο λυρική σκηνή και μια μόνο σοβαρή αίθουσα συναυλιών. Στη χώρα του Ορφέα και του εκτελεστή της λύρας Απόλλωνα η τέχνη της μουσικής δεν πέρασε στην πραγματικότητα ποτέ πέρα από το στάδιο της λαϊκής μουσικής [Volksmusik]. Οι έρευνες Pisa, στις οποίες η Ελλάδα καταλαμβάνει τις τελευταίες θέσεις, δεν λαμβάνονται καθόλου υπόψη ούτε από τους πολιτικούς ούτε από τα μέσα ενημέρωσης.

Η Ελλάδα φαίνεται πως είναι το ιδανικό παράδειγμα για τη θεωρία του ιστορικού των ιδεών Oswald Spengler ότι οι πολιτισμοί είναι οργανισμοί, οι οποίοι ακολουθούν απαραίτητα έναν κύκλο ζωής από την παιδική ηλικία προς την άνθηση και την ωριμότητα και μέχρι την παρακμή. Οπωσδήποτε η πτώση από ένα ύψος που παρόμοιό του δεν υπάρχει διαρκεί στο μεταξύ σχεδόν 2000 χρόνια. Αυτό που διαχώριζε την αρχαία Ελλάδα από τους υπόλοιπους πολιτισμούς της αρχαιότητας (με την εξαίρεση της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας) ήταν η έλλειψη μιας κεντρικής εξουσίας, ενός απόλυτου μονάρχη – οπωσδήποτε ένα αποτέλεσμα των γεωγραφικών συνθηκών, αλλ᾽ όμως συνδεδεμένο με κάποιο μυστήριο τρόπο με την εξουσία της ιδέας της άμιλλας. Η Έρις, η θεά της διχόνοιας, υπάρχει κατά τον Ησίοδο με διπλή μορφή: Η μία «προωθεί τον άσχημο πόλεμο και την διαφωνία», η άλλη «υποχρεώνει ακόμη και τον ακαμάτη άνθρωπο στην εργασία. Όσο κοιτάει ο ένας, που του λείπουν τα αγαθά, προς τον άλλο που είναι πλούσιος, τόσο βιάζεται να σπείρει και να φυτεύσει και να βελτιώσει τον οίκο του […] Καλή είναι αυτή η Έριδα για τον άνθρωπο». Την ύπαρξη του φθόνου στον κόσμο οι Έλληνες την ανήγαγαν σε μια συμπονετική θεότητα. «Τον φθόνο τον αποφεύγει μόνο εκείνος που δεν είναι άξιος του δικού του φθόνου» λέει η βασίλισσα των Μυκηνών Κλυταιμνήστρα στην τραγωδία Αγαμέμνων του Αισχύλου. Η έννοια αυτή διαπερνούσε όλη την καθημερινότητα, οι Έλληνες [Hellenen] δεν μπορούσαν να εννοήσουν με άλλο τρόπο τις ενέργειές τους παρά μόνο σε καθεστώς άμιλλας. «Όπου και αν κοιτάξουμε, συναντούμε στους Έλληνες μια στάθμιση του ίδιου τους του εαυτού», γράφει ο ιστορικός Christian Meier. «Η στάθμιση αυτή πραγματοποιούνταν σε καθημερινή βάση στην αγορά που ήταν ο χώρος συνάντησης».

Όχι μόνο οι αθλητές και οι πολεμιστές βρίσκονταν σε καθεστώς συνεχούς άμιλλας – βέβαια οι τελευταίοι στον Όμηρο και τον Ηρόδοτο δεν «κατατάσσονται» μόνο με βάση τα κατορθώματά τους αλλά επιπλέον και με βάση την ομορφιά τους· η φιλοδοξία να είναι κανείς ο πρώτος κέντριζε και τους τραγουδιστές και τραγωδούς, τους ρήτορες και τους ζωγράφους. «Εμπρός, εσείς που είστε οι καλύτεροι χορευτές ανάμεσα στους Φαίακες», αναφωνεί ο βασιλιάς Αλκίνοος που φιλοξενεί τον Οδυσσέα, «χορέψτε μας κάτι ώστε ο ξένος να αναφέρει τότε στο σπίτι του πόσο μπροστά από τους άλλους είμαστε στον χορό και το τραγούδι, στα αγωνίσματα και στη ναυτική τέχνη». Το περίφημο Συμπόσιο του Πλάτωνα είναι ένα συμπόσιο μόνο σε ό,τι αφορά την εξωτερική μορφή, στην πραγματικότητα λαμβάνει χώρα ένας ανταγωνισμός ως προς το ποιος από τους συμμετέχοντες θα εκφωνήσει τον καλύτερο λόγο σχετικά με τον έρωτα. Ακόμα και οι θρησκευτικές τελετές περιελάμβαναν και αγώνες, δεν τραγουδούσαν ομαδικά ως χορωδία όλοι μαζί αλλά περισσότεροι τραγουδιστές διαγωνίζονταν αναμεταξύ τους. Ολόκληρες πόλεις συναγωνίζονταν για το ποια έχει τους σημαντικότερους αθλητές και καλλιτέχνες ή τους ομορφότερους ναούς. Η ελληνική δημοκρατία αποτελεί στην ουσία την προσπάθεια να δημιουργηθούν άριστες συνθήκες ανταγωνισμού και να αποφευχθεί η απόλυτη επικράτηση του ενός. Ακόμα και ο εξοστρακισμός είχε ως σκοπό του τον αγώνα. «Αυτός είναι ο πυρήνας της ελληνικής [hellenisch] αντίληψης περί άμιλλας: απεχθάνεται την επικράτηση του ενός και φοβάται τους κινδύνους που αυτή φέρνει, επιθυμεί, ως αντίδοτο απέναντι στην διάνοια – μια δεύτερη διάνοια», πίστευε ο Friedrich Nietzsche. Τίποτε δεν έχει απομείνει από το πνεύμα αυτό στο σημερινό κράτος της διαφθοράς που φθάνει μέχρι το επίπεδο της κυβέρνησης.

Η σκοτεινή πλευρά της συνεχούς άμιλλας ήταν η αγριότητα με την οποία αυτός ο «άσωτος λαουτζίκος καλλιτεχνών» (liederliches Artistenvölkchen] (Thomas Mann) προχωρούσε σε εμφύλιους πολέμους. Με τον Πελοποννησιακό πόλεμο (431-404 π.Χ.) η χώρα διέγραψε στην ουσία μόνη της τον εαυτό της από τους πρωταγωνιστές της ιστορίας. Στο τέλος του δυο από τις πόλεις που είχαν συνασπιστεί με την Σπάρτη απαίτησαν να μετατρέψουν την ηττημένη Αθήνα σε «βοσκοτόπι για πρόβατα» – οι Σπαρτιάτες φυσικά αρνήθηκαν και απλώς έριξαν τα τείχη της πόλης. Αν συνδέσει κανείς την παρακμή του ελληνικού [griechisch] πολιτισμού με την κατάπτωση της ιδέας της άμιλλας, τότε αυτή ξεκινά ήδη με την εξουσία των Μακεδόνων βασιλέων Φιλίππου του 2ου και Μεγάλου Αλεξάνδρου. Μετά την κατάληψη της Ελλάδας από τους Ρωμαίους το 146, οι Έλληνες παρέλαβαν την ιδέα πως από εδώ και πέρα είναι «Ρωμαίοι» [Römer] – μέχρι σήμερα χαρακτηρίζουν τους εαυτούς τους και τον Ελληνισμό [Griechentum] ως «Ρωμιοσύνη». Η Ρώμη, σε αντιδιαστολή, «έκανε δικές της τις ελληνικές επιστήμες και ολόκληρο τον ελληνικό πολιτισμό» όπως έγραψε ο ιστορικός Πλούταρχος.

Το 326 μ.Χ. ο ρωμαίος αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ο 1ος ανακηρύσσει το Βυζάντιο, εξαιτίας της ιδανικής γεωγραφικής του θέσης, ως νέα πρωτεύουσα Κωνσταντινούπολη· μετά από τέσσερα χρόνια η πόλη εγκαινιάζεται. Με στόχο τον καλλωπισμό της ο αυτοκράτορας διατάσσει μια από τις βαρβαρότερες κλοπές έργων τέχνης όλων των εποχών. Πολυάριθμες ελληνικές πόλεις λεηλατούνται, τα γλυπτά των σημαντικότερων γλυπτών της Αττικής απάγονται. Ακόμα και το τεράστιο ολόσωμο άγαλμα του Απόλλωνα στους Δελφούς φτάνει έτσι στην Κωνσταντινούπολη και αποκτά ένα νέο κεφάλι: του Κωνσταντίνου. Έλληνες αρχιτέκτονες ολοκλήρωσαν στην Κωνσταντινούπολη το τελευταίο αρχιτεκτονικό τους αριστούργημα: ο Ανθέμιος από τις Τράλλεις και ο Ισίδωρος από τη Μίλητο δημιούργησαν την Αγία Σοφία που εγκαινιάστηκε το 537. Την ώρα που άνθιζε η Κωνσταντινούπολη, ερήμωναν οι πάλαι ποτέ τόσο σημαντικές πόλεις της Ελλάδας. Τα (αρχαία) ελληνικά [Griechisch] ήταν βέβαια την εποχή αυτή η επίσημη γλώσσα της βυζαντινής αυτοκρατορίας, όμως η κεντρική εξουσία, η λατρεία του αυτοκράτορα και ο εκχριστιανισμός κατέστρεψαν την αρχική καλλιτεχνική νοοτροπία. Το πόσο άλλαξαν συνολικά οι συνθήκες καταδεικνύει το γεγονός ότι τον όγδοο αιώνα ξέσπασε, στην χώρα όπου κάποτε όλοι οι δημόσιοι χώροι ήταν γεμάτοι με γλυπτά θεών, μια φιλονικία για το αν επιτρέπεται ή όχι η δημιουργία ιερών εικόνων. Φυσικά πρόκειται εδώ και πολύ καιρό αποκλειστικά και μόνο για την απεικόνιση χριστιανικών μορφών.

«Για κάθε λαό έχει οριστεί μια προθεσμία», παρατήρησε ο προφήτης Μωάμεθ, εντελώς ανάλογα με τον ιστορικό φιλόσοφο Σπένγκλερ, αλλά 1.000 χρόνια νωρίτερα. Η οριστική παρακμή της Ελλάδας σφραγίστηκε ακριβώς από τους Οθωμανούς. Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453 η Ελλάδα περιέπεσε σχεδόν για τέσσερις αιώνες σε οθωμανική κυριαρχία. Γκρεμίστηκαν οι σταυροί από την Αγία Σοφία. Η τουρκοκρατία ήταν για τους περισσότερους Έλληνες συμφορά. Στο εξής ήταν άνθρωποι δεύτερης κατηγορίας, υφίσταντο τα παιδέματα της ξένης κυριαρχίας και τη διείσδυση ξένων στη χώρα τους, ιδίως Αλβανών. Το 1822 τουρκικά στρατεύματα κατέσφαξαν πάνω από 20.000 Έλληνες στο νησί Χίο, ενώ άλλοι 45.000 πουλήθηκαν σκλάβοι. Μετά την ανεξαρτησία η ελληνοτουρκική σύγκρουση εξακολούθησε να φουσκώνει. Το φρικτό αποκορύφωμα ήταν η λεγόμενη Μικρασιατική καταστροφή του 1923: Ενάμισι εκατομμύριο ελληνικής καταγωγής κάτοικοι της Μικράς Ασίας, που ζούσαν εκεί αιώνες, εκδιώχθηκαν από τους Τούρκους, ενώ στη δεκαετία του 1950 προστέθηκαν ακόμα μερικές εκατοντάδες χιλιάδες από την Ιστανμπούλ/Κωνσταντινούπολη και την Αίγυπτο.

Στο πεπρωμένο των Αθηναίων η Ακρόπολη αντικατοπτρίζει την ιστορία παρακμής της χώρας. Τον έκτο αιώνα ο Παρθενώνας μετατράπηκε σε χριστιανική εκκλησία. Τον καιρό του Βυζαντίου, κατοικούσε στην Ακρόπολη ο επαρχιακός διοικητής, ενώ μετά την άλωση από τους Οθωμανούς ο διοικητής της πόλης. Οι Τούρκοι μετέτρεψαν τον Παρθενώνα σε τζαμί (με πρόσθετο μιναρέ), ενώ το Ερέχθειο για σύντομο διάστημα είχε γίνει χαρέμι. Κατά την πολιορκία της Αθήνας από τους βενετούς το 1687 μια βολή κανονιού πέτυχε το ναό τον οποίο οι Τούρκοι χρησιμοποιούσαν για πυριτιδαποθήκη. Το υπέροχο κτίσμα έπαθε ανεπανόρθωτες ζημιές. Ιδίως για τους φιλέλληνες Γερμανούς κλασικούς, μεγάλο θέμα δεν ήταν μόνο οι ίδιοι οι αρχαίοι αλλά και η λύπη για την απώλεια εκείνου του κόσμου. «Η Αττική, η ηρωίδα έπεσε / στα ερείπια των όμορφων αιθουσών από μάρμαρο / στέκεται μοναχός του λυπημένος πια ο γερανός», παραπονιόταν ο Hölderlin. «Αυτό που είναι απαραίτητο να ζήσει αθάνατο στο τραγούδι», παρηγοριόταν ο Schiler, «πρέπει να χαθεί στη ζωή». Πιο πεζά, αλλά όχι λιγότερο λυπητερά, εκφράστηκε ο Γάλλος συγγραφέας και διπλωμάτης François-René de Chateaubriand μετά από μια επίσκεψη του ναού του Ποσειδώνα στο ακρωτήριο Σούνιο το 1806: «Γύρω μου υπάρχαν τάφοι, σιωπή, καταστροφή, θάνατος και μερικοί Έλληνες ναύτες που κοιμόντουσαν χωρίς έννοιες και σκέψεις πάνω στα ερείπια της Ελλάδας [Griechenland]. Εγκατέλειψα αυτό το θεϊκό μέρος για πάντα, το κεφάλι μου γεμάτο με την μεγαλοσύνη του στο παρελθόν και την σημερινή του κατάπτωση».

Η κατάπτωση έχει τελειώσει σήμερα, η παρακμή είναι αντιθέτως πανταχού παρούσα. Δεν βρίσκεται όμως ολόκληρη η περιοχή της Μεσογείου, η Ιταλία παραδείγματος χάρη, σε μια αντίστοιχη κατάσταση; Κατά ένα μέρος μόνο. Οι Ιταλοί είναι τουλάχιστον ακόμα στην κορυφή της υφηλίου σε θέματα μόδας και πάνω από όλα στην κουζίνα. Ελληνική μόδα; Ελληνικό ντιζάιν; Δεν έχω ακούσει ποτέ τίποτε. Και όσοι έχουν υψηλές γαστριμαργικές απαιτήσεις αποφεύγουν για τα καλά την ελληνική κουζίνα. Ο μάγειρας Μίθαικος ο Σικελός, που τουλάχιστον αναφέρεται από τον Πλάτωνα, εθεωρείτο ανάμεσα στους σύγχρονούς του ως ο «Φειδίας της κουζίνας» – σήμερα δεν υπάρχει κανένας γνωστός καλλιτέχνης της κουζίνας και σε όλη τη χώρα μόνο τρία εστιατόρια με αστέρια Michelin (στα δύο από αυτά με γαλλική μαγειρική). Ο Αρχέστρατος από την Γέλα, ένας ταξιδιώτης γκουρμέ τύπος από τον 4ο αιώνα π.Χ., περηφανεύεται στην Ηδυπάθειά του για ένα ψάρι από την Ρόδο: «Αν δεν θέλουν να σου το πουλήσουν, τότε πάρ᾽ το με τη βία. Ύστερα θα μπορείς να αφεθείς με ησυχία στην τύχη σου.» Σήμερα η τύχη αυτή ονομάζεται μερικές φορές ξινίλα.

Για κάθε είδους ξινίλα είναι επίσης κατάλληλο, με ελάχιστες εξαιρέσεις, το κρασί από την Ελλάδα. Το κρασί από την Αττική διέθετε στην αρχαιότητα μια εξαιρετική φήμη και ήταν αντικείμενο επαίνων μέχρι υπερβολής. Μια βασική διαφορά μεταξύ πολιτισμού και βαρβαρότητας για τους αρχαίους Έλληνες ήταν ότι οι βάρβαροι πίναν μπύρα. Σήμερα είναι μάλλον οι βάρβαροι αυτοί που πίνουν ελληνικό κρασί.

Το να γεννηθεί κανείς Έλληνας είναι «ευγενής κατάρα» έγραψε η ηθοποιός και για πολλά χρόνια υπουργός πολιτισμού της Ελλάδας Μελίνα Μερκούρη στην αυτοβιογραφία της. «Για καταπληκτικά πολλούς ανθρώπους αυτό σημαίνει προφανώς, ότι προσωπικά ο ίδιος έκτισε την Ακρόπολη, ίδρυσε τους Δελφούς, ανακάλυψε το θέατρο και εφεύρε την έννοια της δημοκρατίας».

Όχι, κανείς άνθρωπος δεν το πιστεύει πια αυτό.